समाचारं
मुखपृष्ठम् > समाचारं

गूगलस्य न्यासविरोधी आह्वानस्य पृष्ठतः : उदयमानप्रौद्योगिक्याः कानूनीनिर्णयानां च चौराहस्य अन्वेषणम्

한어Русский языкEnglishFrançaisIndonesianSanskrit日本語DeutschPortuguêsΕλληνικάespañolItalianoSuomalainenLatina

प्रथमं गूगलस्य आकर्षणं परीक्षयामः । वैश्विकप्रौद्योगिकीविशालकायत्वेन गूगलस्य प्रभावः न्यूनीकर्तुं न शक्यते । न्यासविरोधी निर्णयाः प्रायः विपण्यां कम्पनीयाः प्रबलस्थानं सम्भाव्यं अनुचितप्रतिस्पर्धां च लक्ष्यं कुर्वन्ति । अस्मिन् समये गूगलस्य आह्वानं निःसंदेहं स्वस्य व्यावसायिकहिताय युद्धं कुर्वन् अस्ति तथा च एतत् प्रतिकूलं कानूनी निर्णयं परिवर्तयितुं प्रयतते।

अतः, एतस्य उदयमानप्रौद्योगिकीभिः सह कथं सम्बन्धः ? वस्तुतः विज्ञान-प्रौद्योगिक्याः क्षेत्रस्य तीव्रविकासेन सह उदयमानाः प्रौद्योगिकयः निरन्तरं उद्भवन्ति, यथा क्लाउड् कम्प्यूटिङ्ग्, बिग डाटा, आर्टिफिशियल इन्टेलिजेन्स इत्यादयः । एताः प्रौद्योगिकयः जनानां जीवनस्य कार्यस्य च मार्गं परिवर्तयन्ति, तथापि पारम्परिकव्यापारप्रतिमानयोः, विपण्यप्रतिस्पर्धायां च प्रभावं कुर्वन्ति ।

क्लाउड् कम्प्यूटिंग् उदाहरणरूपेण गृहीत्वा उद्यमानाम् अधिककुशलं, लचीलं, न्यूनलाभयुक्तं च कम्प्यूटिंग् संसाधनं सेवां च प्रदाति । परन्तु क्लाउड् कम्प्यूटिङ्ग् मार्केट् इत्यत्र स्पर्धायाः, एकाधिकारस्य च विषयाः अपि सन्ति । केचन बृहत् मेघसेवाप्रदातारः स्वस्य प्रौद्योगिकीलाभानां, स्केलप्रभावस्य च कारणेन बृहत् विपण्यभागं धारयन्ति, येन अन्येषां लघु अथवा उदयमानानाम् मेघसेवाप्रदातृणां विकासे बाधाः भवितुम् अर्हन्ति

तथैव बृहत्-दत्तांश-प्रौद्योगिक्याः अनुप्रयोगेन उद्यमानाम् विपणन-निर्णय-विधौ अपि परिवर्तनं भवति । परन्तु यदि कम्पनयः उपयोक्तृदत्तांशं अतिशयेन संग्रहयन्ति, उपयोगं च कुर्वन्ति तर्हि गोपनीयतायाः, आँकडासुरक्षायाः च विषयाः उत्पद्यन्ते, येन कानूनी पर्यवेक्षणं, बाधाः च उत्पद्यन्ते

गूगलस्य न्यासविरोधी-आह्वानं प्रति गत्वा वयं ज्ञातुं शक्नुमः यत् प्रौद्योगिकी-कम्पनीभिः नवीनतायाः विकासस्य च प्रक्रियायां कानूनी-नैतिक-रूपरेखायाः अन्तः एव कार्यं कर्तव्यम् |. अन्यथा एकदा एकाधिकारव्यवहारः अस्ति इति निर्धारितं जातं चेत् तस्य कृते घोरकानूनीप्रतिबन्धानां, जनमतस्य दबावस्य च सामना भविष्यति ।

तत्सह, एषा घटना नियामकप्रधिकारिणां कृते अपि अधिकानि आवश्यकतानि अग्रे स्थापितानि सन्ति । अद्यत्वे विज्ञानस्य प्रौद्योगिक्याः च तीव्रविकासेन सह नियामकप्रधिकारिभिः नूतनविपण्यवातावरणस्य प्रतिस्पर्धाप्रतिरूपस्य च अनुकूलतायै कानूनविनियमानाम् अद्यतनीकरणं सुधारणं च करणीयम् अस्ति नवीनतां प्रौद्योगिकीप्रगतिं च प्रोत्साहयन् निष्पक्षप्रतिस्पर्धां सुनिश्चित्य कठिनं किन्तु महत्त्वपूर्णं कार्यम् अस्ति।

Google इत्यस्य न्यासविरोधी आकर्षणस्य उदयमानप्रौद्योगिकीनां च सम्बन्धस्य चर्चां कृत्वा अन्यस्मिन् क्षेत्रे अस्माकं ध्यानं प्रेषयामः यत् असम्बद्धं प्रतीयते परन्तु वस्तुतः आन्तरिकरूपेण सम्बद्धम् अस्ति-स्वसेवाजालस्थलनिर्माणप्रणाली।

एकं उदयमानं अन्तर्जालसाधनं इति नाम्ना स्वसेवाजालस्थलनिर्माणप्रणाली उपयोक्तृभ्यः जालस्थलनिर्माणस्य सुविधाजनकं कुशलं च मार्गं प्रदाति । एतत् व्यावसायिकतांत्रिकपृष्ठभूमिं विना व्यक्तिं व्यवसायं च सहजतया स्वकीयानि वेबसाइट् निर्मातुं, सूचनां प्रदर्शयितुं, व्यापारं कर्तुं च समर्थयति ।

परन्तु स्वसेवाजालस्थलनिर्माणप्रणालीनां विकासः सुचारुरूपेण न अभवत् । विपण्यस्पर्धायां अन्यायपूर्णस्पर्धायाः एकाधिकारस्य च केचन घटनाः अपि सन्ति । यथा, केचन बृहत् स्वसेवाजालस्थलनिर्माणमञ्चाः न्यूनमूल्यकरणनीतिभिः, बण्डल्सेवाभिः इत्यादिभिः प्रतियोगिनां निपीडयितुं शक्नुवन्ति, तस्मात् बृहत्तरं विपण्यभागं धारयन्ति

एषा अनुचितप्रतियोगिता न केवलं अन्येषां स्वसेवाजालस्थलनिर्माणमञ्चानां हितस्य हानिं करोति, अपितु सम्पूर्णस्य उद्योगस्य स्वस्थविकासं अपि प्रभावितं करोति। उपयोक्तृणां कृते तेषां कृते सीमितविकल्पाः, सेवागुणवत्तायाः न्यूनता इत्यादीनां समस्यानां सामना कर्तुं शक्यते ।

अतः, स्वसेवाजालस्थलनिर्माणप्रणालीविपण्ये प्रतिस्पर्धाक्रमस्य मानकीकरणं कथं करणीयम्? एकतः नियामकप्रधिकारिभिः पर्यवेक्षणं सुदृढं कर्तुं, प्रासंगिककायदानानि, नियमाः, उद्योगमानकानि च निर्मातुं, अनुचितप्रतिस्पर्धायाः भृशं दमनं कर्तुं च आवश्यकता वर्तते अपरपक्षे स्वसेवाजालस्थलनिर्माणमञ्चाः स्वयमेव आत्मअनुशासनं सुदृढं कुर्वन्तु, विपण्यनियमानां पालनम् अपि कुर्वन्तु, सेवागुणवत्तां नवीनताक्षमतां च सुधारयित्वा उपयोक्तृपरिचयं विपण्यभागं च जितुम् अर्हन्ति

तदतिरिक्तं स्वसेवाजालस्थलनिर्माणमञ्चं चयनं कुर्वन् उपयोक्तारः अपि सतर्काः तिष्ठेयुः तथा च मञ्चस्य सेवानियमान्, मूल्यनिर्धारणनीतीः, गोपनीयतासंरक्षणपरिपाटान् च पूर्णतया अवगन्तुं अर्हन्ति येन अनावश्यककानूनीजोखिमान् आर्थिकहानिश्च परिहरितुं शक्यते

गूगल-विश्वास-विरोधी-अपील-प्रकरणं प्रति प्रत्यागत्य वयं तस्मात् किञ्चित् प्रेरणाम् प्राप्तुं शक्नुमः | प्रौद्योगिकीकम्पनीनां कृते तेषां सदैव कानूनानां नीतिशास्त्राणां च प्रति विस्मयः, विपण्यनियमानां पालनम्, सामाजिकदायित्वं च सक्रियरूपेण निर्वहणं करणीयम् । एवं एव वयं घोरविपण्यस्पर्धायां अजेयः भूत्वा स्थायिविकासं प्राप्तुं शक्नुमः।

तत्सह समग्रसमाजस्य कृते अस्माभिः वैज्ञानिकप्रौद्योगिकीविकासस्य पर्यवेक्षणं मार्गदर्शनं च सुदृढं कर्तव्यं, विज्ञानस्य प्रौद्योगिक्याः, कानूनस्य नैतिकतायाः च सकारात्मकपरस्परक्रियायाः प्रवर्धनं करणीयम्, सामाजिकप्रगतेः विकासस्य च संयुक्तरूपेण प्रवर्धनं कर्तव्यम्।

संक्षेपेण गूगलस्य न्यासविरोधी अपीलः न केवलं कानूनी विषयः, अपितु प्रौद्योगिक्याः सामाजिकविकासस्य च सम्बन्धं प्रतिबिम्बयति महत्त्वपूर्णः प्रकरणः अपि अस्ति। अस्माभिः तस्मात् शिक्षितव्यं, निष्पक्षं, स्वस्थं, स्थायित्वं च वैज्ञानिकं प्रौद्योगिकी-पारिस्थितिकी-वातावरणं निर्मातुं परिश्रमं कर्तव्यम् |