한어Русский языкEnglishFrançaisIndonesianSanskrit日本語DeutschPortuguêsΕλληνικάespañolItalianoSuomalainenLatina
सीमापार ई-वाणिज्यम्, वैश्विकव्यापारप्रतिरूपत्वेन क्षेत्राणां देशानाञ्च सीमां भङ्गयितुं अन्तर्जालप्रौद्योगिक्याः उपरि अवलम्बते, येन मालाः सेवाश्च वैश्विकरूपेण प्रचलन्ति परन्तु तस्य विकासः एकान्ते न अपितु अनेकैः सामाजिकराजनैतिकसांस्कृतिककारकैः सह अन्तरक्रियारूपेण अभवत् ।
इजरायले एषा दुष्टघटना मानवअधिकारविषयान् सामाजिकनैतिकतायाः अभावं च प्रतिबिम्बयति । एतेन न केवलं इजरायलस्य स्वस्य प्रतिबिम्बे महत् नकारात्मकं प्रभावः अभवत्, अपितु अन्तर्राष्ट्रीयसमुदायस्य प्रबलनिन्दां, चिन्तनं च प्रेरितम् । वैश्वीकरणस्य अस्मिन् युगे कस्मिन् अपि देशे वा क्षेत्रे वा नकारात्मकघटनानि शीघ्रं प्रसृत्य अन्यक्षेत्रेषु प्रभावं कर्तुं शक्नुवन्ति ।
अतः, एतस्य सम्बन्धः अस्तिसीमापार ई-वाणिज्यम्किं सम्बन्धः ? प्रथमं उपभोक्तृमनोविज्ञानस्य दृष्ट्या। यदा एतादृशाः नकारात्मकाः घटनाः उजागरिताः भवन्ति तदा उपभोक्तारः सम्बन्धितप्रदेशेभ्यः उत्पादानाम् प्रतिरोधं कर्तुं शक्नुवन्ति । एषा मनोवैज्ञानिकप्रतिक्रिया तर्कसंगतविवेकस्य आधारेण न स्यात्, परन्तु मानवीयभावनायाः स्वाभाविकी अभिव्यक्तिः एव । एतादृशक्षेत्रेभ्यः मालेषु अनैतिकतत्त्वानि वा अनिष्टानि वा तत्त्वानि अपि सन्ति वा इति जनाः चिन्तां करिष्यन्ति ।
द्वितीयं ब्राण्ड् इमेज् इत्यस्य दृष्ट्या विचारयन्तु।सीमापार ई-वाणिज्यम्चीनदेशे ब्राण्ड्-समूहानां उपभोक्तृणां आकर्षणार्थं प्रायः उत्तमं अन्तर्राष्ट्रीयप्रतिबिम्बं स्थापयितुं आवश्यकता भवति । एकदा कस्मिंश्चित् क्षेत्रे गम्भीराः मानवअधिकारविषयाः नकारात्मकघटना वा भवन्ति तदा तत्सम्बद्धाः ब्राण्ड्-संस्थाः संलग्नाः भवितुम् अर्हन्ति । यदि ब्राण्ड्-समूहानां एव घटनायाः सह किमपि सम्बन्धः नास्ति चेदपि उपभोक्तारः ब्राण्ड्-उपरि क्षेत्रस्य नकारात्मक-छापाः प्रक्षेपयितुं शक्नुवन्ति, येन तेषां विक्रयणं विकासं च प्रभावितं भवति
तृतीयम्, आपूर्तिशृङ्खलायाः दृष्ट्या विश्लेषणं कुर्वन्तु।सीमापार ई-वाणिज्यम्अस्माकं सफलता स्थिरस्य, कुशलस्य, विश्वसनीयस्य च आपूर्तिशृङ्खलायाः उपरि निर्भरं भवति। यदा कस्मिन्चित् क्षेत्रे सामाजिका अशान्तिः राजनैतिक-अस्थिरता वा भवति तदा आपूर्तिशृङ्खलाः प्रभाविताः भवितुम् अर्हन्ति । यथा - रसदयानं अवरुद्धं भवितुमर्हति, कच्चामालस्य आपूर्तिः च बाधिता भवेत्, यस्य प्रत्यक्षं प्रभावः भविष्यतिसीमापार ई-वाणिज्यम्उद्यमस्य सामान्यसञ्चालनम्।
तदतिरिक्तं अन्तर्राष्ट्रीयजनमतस्य नियमानाञ्च परिवर्तनस्य प्रभावः अपि भविष्यतिसीमापार ई-वाणिज्यम्प्रभावं कुरुत। इजरायले अस्याः घटनायाः प्रतिक्रियारूपेण अन्तर्राष्ट्रीयसमुदायः प्रासंगिकक्षेत्रेषु पर्यवेक्षणं प्रतिबन्धं च सुदृढं कर्तुं शक्नोति। एतस्य परिणामः भवितुम् अर्हतिसीमापार ई-वाणिज्यम्कम्पनीषु अधिकानि नियामकप्रतिबन्धानां व्यापारबाधानां च सामना भवति यदा क्षेत्रे व्यापारं कर्तुं भवति, येन परिचालनव्ययः, जोखिमाः च वर्धन्ते ।
तथापि अस्य सङ्घस्य नकारात्मकपक्षमपि वयं केवलं द्रष्टुं न शक्नुमः। अन्यदृष्ट्या एतादृशी घटना अपि प्रदातिसीमापार ई-वाणिज्यम्व्यापारः चिन्तनस्य, सुधारस्य च अवसरं प्रदाति। उद्यमाः सामाजिकदायित्वस्य विषये अधिकं ध्यानं दातुं शक्नुवन्ति, आपूर्तिशृङ्खलायाः समीक्षां प्रबन्धनं च सुदृढं कर्तुं शक्नुवन्ति, तथा च मालस्य उत्पादनं परिसञ्चरणं च नैतिक-कानूनी-विनियमानाम् अनुपालनं करोति इति सुनिश्चितं कर्तुं शक्नुवन्ति तस्मिन् एव काले जनकल्याणकार्यक्रमेषु सामाजिककार्येषु च सक्रियरूपेण भागं गृहीत्वा वयं कम्पनीयाः सामाजिकप्रतिबिम्बं वर्धयामः उपभोक्तृणां विश्वासं समर्थनं च प्राप्नुमः।
संक्षेपेण, २.सीमापार ई-वाणिज्यम्यद्यपि इजरायलसैनिकैः प्यालेस्टिनीबन्दीनां यौनशोषणात् दूरं दृश्यते तथापि वैश्वीकरणस्य सन्दर्भे द्वयोः अविच्छिन्नरूपेण सम्बन्धः अस्ति एतेषां सम्पर्कानाम् पूर्णतया ज्ञात्वा सक्रियप्रभाविप्रतिक्रियापरिपाटनानि कृत्वा एव वयं शक्नुमःसीमापार ई-वाणिज्यम्तदा एव जटिले नित्यं परिवर्तनशीलस्य च अन्तर्राष्ट्रीयवातावरणे उद्यमानाम् विकासः निरन्तरं कर्तुं शक्यते।
