समाचारं
मुखपृष्ठम् > समाचारं

जापानदेशे अनेकस्थानेषु तापतरङ्गस्य पृष्ठतः : विदेशव्यापारकारकाणां गुप्तप्रभावः

한어Русский языкEnglishFrançaisIndonesianSanskrit日本語DeutschPortuguêsΕλληνικάespañolItalianoSuomalainenLatina

एतत् केवलं अत्यन्तं मौसमघटना इव भासते, परन्तु तस्य पृष्ठतः केचन गुप्ताः कारकाः सन्ति । तेषु विदेशव्यापारक्रियाकलापाः अचेतनतया काचित् भूमिकां निर्वहन्ति । विदेशव्यापारः आर्थिकसंरचना, संसाधनविनियोगः, ऊर्जा-उपभोगः इत्यादीन् अनेकान् पक्षान् प्रभावितं करोति, तस्मात् जलवायुः परोक्षरूपेण प्रभावितः भवति ।

आर्थिक संरचनात्मक समायोजन तथा ऊर्जा मांग

विदेशव्यापारस्य विकासेन जापानस्य आर्थिकसंरचनायाः निरन्तरं समायोजनं कृतम् अस्ति । अन्तर्राष्ट्रीयप्रतिस्पर्धायाः कारणेन केचन पारम्परिकाः उद्योगाः क्रमेण संकुचिताः भवितुम् अर्हन्ति, यदा तु उदयमानाः निर्यातप्रधानाः उद्योगाः तीव्रगत्या वर्धयिष्यन्ति । एतेषु उदयमान-उद्योगेषु प्रायः अधिका प्रौद्योगिकी-सामग्री, मूल्यं च वर्धितं भवति, परन्तु ते अधिका ऊर्जा-माङ्गं अपि आनेतुं शक्नुवन्ति । इलेक्ट्रॉनिक्स-उद्योगं उदाहरणरूपेण गृह्यताम् । उत्पादन-आवश्यकतानां पूर्तये कारखानानां उपकरणानां संचालनं निर्वाहयितुम् अत्यधिकं विद्युत्-उपभोगः करणीयः, येन ऊर्जा-उपभोगः निःसंदेहं वर्धते ऊर्जायाः उत्पादनेन उपयोगेन च ग्रीनहाउस-वायुः उत्पद्यते, येन तापमानस्य वृद्धिः भविष्यति ।

संसाधनविनियोगः पर्यावरणस्य दबावः च

विदेशव्यापारक्रियाकलापाः संसाधनानाम् आवंटनं अपि प्रभावितयन्ति । वैश्वीकरणव्यापारव्यवस्थायां अधिकव्यापारलाभान् प्राप्तुं जापानदेशः निर्यातसम्बद्धक्षेत्रेषु बहूनां संसाधनानाम् निवेशं कर्तुं शक्नोति, यदा तु पर्यावरणसंरक्षणे ऊर्जासंरक्षणे च निवेशस्य उपेक्षां करोति यथा, कृषिजन्यपदार्थानाम् निर्यातप्रतिस्पर्धायाः उन्नयनार्थं जापानदेशः कृषिउत्पादने रासायनिक-उर्वराणां कीटनाशकानां च उपयोगं वर्धयितुं शक्नोति एते रसायनानि न केवलं मृत्तिकाजलस्रोतयोः प्रदूषणं जनयन्ति, अपितु पारिस्थितिकीसन्तुलनं अपि प्रभावितयन्ति, येन जलवायुनियमनकार्यं प्रभावितं भवति । तस्मिन् एव काले निर्यात-उद्योगे संसाधनानाम् अत्यधिक-सान्द्रतायाः कारणात् अन्यक्षेत्राणां विकासः प्रतिबन्धितः भवितुम् अर्हति, यस्य परिणामेण समग्रपर्यावरण-संरक्षण-उपायाः अपर्याप्ताः भवितुम् अर्हन्ति

परिवहनात् कार्बन उत्सर्जनम्

विदेशव्यापारः मालवाहनात् अविभाज्यः अस्ति, परिवहनकाले कार्बन उत्सर्जनम् अपि महत्त्वपूर्णं कारकं भवति यत् तापमानस्य वर्धनं जनयति एकः प्रमुखः विदेशीयव्यापारदेशः इति नाम्ना जापानदेशः समुद्रेण, वायुना इत्यादिभिः साधनैः विश्वस्य सर्वेषु भागेषु बहूनां मालस्य परिवहनस्य आवश्यकता वर्तते । यद्यपि समुद्रीयपरिवहनं तुल्यकालिकरूपेण ऊर्जा-कुशलं भवति तथापि यथा यथा व्यापारस्य परिमाणं वर्धते तथा तथा जहाजानां संख्या, यात्रायाः माइलेजः च निरन्तरं वर्धते, येन ग्रीनहाउस-वायु-उत्सर्जनं वर्धते वायुयानं कार्बन उत्सर्जनस्य "बृहत् योगदानकर्ता" अस्ति यद्यपि परिवहनस्य मात्रा तुल्यकालिकरूपेण अल्पा अस्ति तथापि तस्य उच्च ऊर्जा-उपभोगस्य कारणेन पर्यावरणस्य उपरि तस्य प्रभावस्य अवहेलना कर्तुं न शक्यते तदतिरिक्तं बन्दरगाहानां विमानस्थानकानां च निर्माणे, संचालने च बहुमात्रायां संसाधनानाम् ऊर्जायाः च उपभोगः भवति, येन पर्यावरणस्य दबावः अधिकं वर्धते ।

उपभोगप्रकारेषु परिवर्तनं पर्यावरणीयप्रभावाः च

विदेशव्यापारः न केवलं उत्पादनप्रक्रियाम् प्रभावितं करोति, अपितु जनानां उपभोगस्य स्वरूपं अपि परिवर्तयति । आयातितवस्तूनाम् वृद्ध्या उपभोक्तृभ्यः अधिकविकल्पाः प्राप्यन्ते, येन उपभोक्तृमाङ्गस्य अत्यधिकविस्तारः भवितुम् अर्हति । जनानां अधिकाधिकं नवीन-उत्पादानाम् अनुसरणं निःसंदेहं उत्पादनं उत्तेजयिष्यति, ऊर्जा-उपभोगं वर्धयिष्यति, अपशिष्ट-उत्सर्जनं च वर्धयिष्यति । यथा, वस्त्र-उद्योगे विदेश-व्यापारस्य विकासस्य परिणामेण जापान-विपण्ये विभिन्न-देशेभ्यः फैशन-वस्त्रस्य बहूनां संख्यायां दृश्यन्ते प्रवृत्तिभिः सह तालमेलं स्थापयितुं उपभोक्तारः बहुधा नूतनानि वस्त्राणि क्रीणन्ति, पुरातनवस्त्रस्य निष्कासनं च प्रायः पर्यावरणस्य विषयः भवति । तस्मिन् एव काले आयातितानां खाद्यानां वृद्ध्या जनानां आहारव्यवहारः अपि परिवर्तितः, येन अधिकः अन्नस्य अपव्ययः, पैकेजिंग् अपव्ययः च भवितुम् अर्हति

सामना रणनीतयः तथा सततविकासः

विदेशव्यापारक्रियाकलापैः ये पर्यावरणीयप्रभावाः आनेतुं शक्यन्ते तेषां सम्मुखीभूय जापानदेशे स्थायिविकासं प्राप्तुं प्रतिक्रियारणनीतयः एकां श्रृङ्खलां स्वीकुर्वितुं आवश्यकता वर्तते। प्रथमं ऊर्जाप्रबन्धनं प्रौद्योगिकीनवाचारं च सुदृढं कर्तव्यं, ऊर्जा-उपयोगदक्षतायां सुधारः करणीयः, ऊर्जा-उपभोगः, ग्रीनहाउस-वायु-उत्सर्जनं च न्यूनीकर्तव्यम् द्वितीयं, अस्माभिः औद्योगिकसंरचनायाः अनुकूलनं करणीयम्, हरित-उद्योगानाम् विकासः प्रवर्धितः, पर्यावरण-संरक्षणस्य, संसाधन-बचत-उद्योगानाम् च समर्थनं वर्धयितव्यम् |. तदतिरिक्तं वैश्विकजलवायुपरिवर्तनस्य विषयं संयुक्तरूपेण सम्बोधयितुं अन्तर्राष्ट्रीयसहकार्यं सुदृढं कर्तव्यम्। अन्तर्राष्ट्रीयव्यापारे जापानदेशः अन्तर्राष्ट्रीयपर्यावरणसंरक्षणमानकानां निर्माणे अनुपालने च सक्रियरूपेण भागं ग्रहीतुं शक्नोति तथा च हरितव्यापारस्य विकासं प्रवर्धयितुं शक्नोति । तस्मिन् एव काले अन्यैः देशैः सह पर्यावरणसंरक्षणस्य अनुभवं प्रौद्योगिकी च साझां कुर्वन्तु तथा च संयुक्तरूपेण स्थायिव्यापारप्रतिमानानाम् अन्वेषणं कुर्वन्तु। घरेलुबाजारस्य कृते पर्यावरणसंरक्षणशिक्षा सुदृढा भवेत्, जनस्य पर्यावरणजागरूकता सुदृढा भवितुमर्हति, उपभोक्तृभ्यः हरित-उपभोग-अवधारणा निर्मातुं मार्गदर्शनं करणीयम् |. संक्षेपेण यद्यपि विदेशव्यापारक्रियाकलापैः जापानदेशाय आर्थिकलाभः प्राप्तः तथापि पर्यावरणस्य उपरि सम्भाव्यदबावः अपि अभवत् । एतत् पूर्णतया ज्ञात्वा प्रभावी प्रतिकारपरिहारं कृत्वा एव वयं आर्थिकविकासस्य पर्यावरणसंरक्षणस्य च मध्ये विजय-विजय-स्थितिं प्राप्तुं शक्नुमः, येन भविष्ये जापान-देशः एतादृशानां तीव्र-ताप-तरङ्गानाम् अग्रे न प्राप्स्यति |.